Suy gan cấp là tình trạng bệnh lý không phổ biến nhưng dễ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh có thể xuất hiện với nhiều triệu chứng đa dạng, dễ nhận biết thông qua một số biến đổi bất thường trên cơ thể. Do đó, người bệnh cần theo dõi, kiểm tra ngay khi nghi ngờ để được điều trị sớm.
SUY GAN CẤP LÀ GÌ?
Suy gan cấp là tình trạng rối loạn chức năng gan nghiêm trọng, thường xảy ra ở những bệnh nhân không có tiền sử mắc bệnh về gan trước đó.
Suy gan cấp tính có thể phát triển chóng cả ở người khỏe mạnh và gây ra những biến chứng cực kỳ nguy hiểm và có tỷ lệ tử vong cao. Vì vậy, ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ, bệnh nhân cần đi khám ngay để phát hiện và được hỗ trợ điều trị kịp thời, hạn chế tối đa mức độ nguy hiểm của bệnh.
.
TRIỆU CHỨNG CỦA SUY GAN CẤP TÍNH
Suy gan cấp tính có thể xuất hiện với nhiều triệu chứng dễ nhận ra, điển hình như:
1. Phù não: Phù não có thể dẫn đến các dấu hiệu tăng áp lực nội soi (tăng huyết áp, nhịp tim chậm, phù gai thị…).
2. Vàng da: Dấu hiệu này phổ biến nhưng không phải luôn luôn xuất hiện.
3. Cổ trướng: Tình trạng suy gan tối cấp xuất hiện kèm triệu chứng đau bụng có khả năng sẽ hình thành huyết khối tĩnh mạch gan và phát triển nhanh chóng.
4. Đau hạ sườn phải.
5. Mất vùng đục trước gan: gan teo nhỏ nếu do hoại tử tế bào gan nhiều.
6. Nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen: Nguyên nhân do chảy máu đường tiêu hóa trên.
7. Đặc biệt trong trường hợp nặng, suy gan cấp tính có thể rối loạn ý thức: lú lẫn tiền mê và hôn mê.
.
NGUYÊN NHÂN GÂY SUY GAN CẤP TÍNH
VIRUS VIÊM GAN (VIÊM GAN A, VIÊM GAN B,...)
Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra suy gan cấp tính, trong đó loại virus phổ biến nhất là viêm gan B có đồng hóa với viêm gan D. Ngược lại, viêm gan C không nằm trong nhóm nguyên nhân chính. Bên cạnh đó, còn một số loại virus khác bao gồm: Cytomegalovirus, Epstein-Barr, Herpes Simplex, Parvovirus B19, Varicella-zoster, viêm gan A (hiếm gặp), viêm gan E, các virus gây sốt xuất huyết…
.
Suy gan cấp tính do virus viêm gan B có thể gây ra các biến chứng như: nhiễm trùng, thiếu hụt điện giải và chảy máu,... và các biến chứng khác, nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới tử vong.
.
THUỐC & VIỆC DÙNG SAI LIỀU LƯỢNG
Độc tố gây suy gan cấp phổ biến nhất là Acetaminophen – độc tính liên quan đến liều lượng. Việc dùng quá nhiều Acetaminophen (hay Paracetamol) là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây suy gan cấp tính. Tình trạng xảy ra khi cơ thể phải dùng một liều rất lớn Paracetamol hoặc sau khi sử dụng liều cao hơn khuyến cáo mỗi ngày trong vài ngày. Trong trường hợp này, việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời là thực sự cần thiết để ngăn ngừa suy gan.
.
Tình trạng suy gan cấp dễ xảy ra ở những người có tổn thương gan do bia rượu hoặc dùng các loại thuốc gây cảm ứng hệ thống Enzym Cytochrom P-450.
Một số chất độc khác có thể kể đến gồm:
- Thuốc chống lao: hàng đầu là Isoniazid.
- Amoxicillin/Clavulanate.
- Halothane.
- Hợp chất sắt.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID).
- Một số hợp chất trong các sản phẩm thảo dược và nấm Amanita phalloides.
.
CHẤT ĐỘC
Việc tiếp xúc với một số chất độc, chẳng hạn như ăn nấm dại hay các loại thực phẩm có độc, sẽ gây hại cho gan. Các chất độc này sẽ gây tổn thương gan trên diện rộng, từ đó khiến chức năng gan suy giảm nhanh chóng.
.
THIẾU MÁU CỤC BỘ
Viêm gan thiếu máu cục bộ, hay còn gọi là sốc gan, xảy ra do giảm nghiêm trọng lưu lượng máu đến gan. Đây thường là hệ quả của suy tim, mất nước nghiêm trọng hoặc do tụt huyết áp đột ngột. Gan không nhận đủ lượng máu giàu oxi sẽ khiến các tế bào gan chết dần, cuối cùng dẫn đến suy gan.
.
BIẾN CHỨNG SUY GAN CẤP TÍNH NGUY HIỂM NHƯ THẾ NÀO?
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, suy gan cấp tính sẽ dẫn đến nhiều biến chứng cực kỳ nguy hiểm. Một số điển hình cần kể đến bao gồm:
1. Suy thận: Suy thận do suy gan còn gọi là hội chứng gan thận.
2. Nhiễm trùng huyết (bao gồm cả viêm phổi hít và sốt): Cần được điều trị bằng kháng sinh phổ rộng.
3. Phù não: Đây là một trong những nguyên nhân tử vong phổ biến nhất của bệnh suy gan cấp tính. Khi bị phù não, tình trạng thiếu máu cục bộ và thoát vị sẽ xảy ra, dẫn đến hiện tượng tăng áp nội sọ và chấn thương sọ não. Trong đó, cơ thể có nồng độ Amoniac động mạch cao hơn 200 micromole/lít sẽ đối mặt với nguy cơ tăng huyết áp nội sọ. Các yếu tố kích thích phù não bao gồm: thiếu oxy, hạ huyết áp toàn thân, giảm áp lực tưới máu não (CPP) và sưng tế bào hình sao.
4. Bệnh não do gan: Đây cũng là một biến chứng thường gặp của suy gan cấp, có thể nhẹ là mất ngủ, bồn chồn đến nặng là tiền hôn mê và hôn me gan.
5. Rối loạn đông máu và suy đa tạng: Tình trạng này có thể gây tử vong.
.
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ SUY GAN CẤP TÍNH
Những bệnh nhân mắc suy gan cấp tính thường được điều trị tại phòng chăm sóc đặc biệt của bệnh viện, thậm chí thực hiện ghép gan nếu cần thiết. Đa phần, bác sĩ tập trung điều trị tổn thương gan nhưng trong nhiều trường hợp, quá trình này còn bao gồm kiểm soát biến chứng và chữa lành. Một số phương pháp phổ biến gồm:
1. Thuốc đẩy lùi ngộ độc: Suy gan cấp tính do dùng quá liều Acetaminophen thường được điều trị bằng thuốc Acetylcysteine để đẩy lùi ngộ độc và làm giảm tổn thương cho gan.
2. Giảm áp lực não do chất lỏng dư thừa: Chống phù não do suy gan cấp có thể làm tăng áp lực cho não. Một số loại thuốc điều trị được dùng trong trường hợp này để làm giảm sự tích tụ chất lỏng.
3. Ghép gan: Khi tình trạng suy gan cấp không thể hồi phục, phương pháp điều trị duy nhất có thể thực hiện là ghép gan. Trong quá trình này, bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ và thay thế mới cho lá gan bị hỏng. Với hình thức cấy ghép, hầu hết người bệnh đều có thể quay trở lại hoạt động bình thường trong vòng 6 tháng. Tuy nhiên, những đối tượng này cần phải chăm sóc y tế suốt đời, bao gồm sử dụng thuốc chống thải ghép.
4. Tầm soát các bệnh nhiễm trùng: Bác sĩ sẽ thực hiện lấy mẫu máu và nước tiểu để xét nghiệm các bệnh nhiễm trùng. Nếu trường hợp xấu nhất xảy ra, người bệnh sẽ cần sử dụng thêm thuốc điều trị.
5. Ngăn ngừa chảy máu: Người bệnh có thể được dùng thêm thuốc làm giảm nguy cơ chảy máu. Trường hợp mất máu quá nhiều sẽ buộc phải truyền máu và tiến hành các xét nghiệm để tìm ra nguồn gốc.
6. Bổ sung dinh dưỡng: Điều trị tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng sẽ được thực hiện trong trường hợp người bệnh không thể ăn.
.
Hiện nay, các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu các phương pháp điều trị mới cho bệnh suy gan cấp tính, đặc biệt là những cách có thể làm giảm hoặc trì hoãn nhu cầu ghép gan.
.
CÁCH PHÒNG NGỪA SUY GAN CẤP TÍNH
Suy gan cấp tính không phổ biến nhưng biến chứng để lại vô cùng nguy hiểm, thậm chí dẫn đến tình trạng rối loạn chức năng đa cơ quan và gây tử vong. Vì vậy, việc phòng ngừa từ sớm là thực sự cần thiết và quan trọng. Một số hướng dẫn hữu ích nên biết như:
- Tiêm phòng viêm gan virus B.
- Hạn chế uống rượu bia, nếu có chỉ nên uống ở mức vừa phải.
- Duy trì số cân nặng hợp lý và một lối sống lành mạnh.
- Đọc kỹ hướng dẫn khi sử dụng thuốc acetaminophen, đặc biệt lưu ý dùng thuốc này ở người có bệnh gan mạn tính hoặc ở người nghiện bia rượu.
- Người bị viêm gan virus B, C cần được theo dõi quản lý và điều trị.
- Xây dựng chế độ ăn giàu dinh dưỡng bằng các loại thực phẩm tốt cho gan như: cà phê, tỏi, quả mọng…
.
Phacolab là đơn vị tiên phong áp dụng kỹ thuật tiên tiến hiện đại trong thực hiện các xét nghiệm tại mảng Sản phụ khoa, Ung bướu, Truyền nhiễm và Sinh hóa miễn dịch. Trong đó, xét nghiệm HBV là một trong những dịch vụ được thực hiện tại Phacolab cho phép phát hiện virus viêm gan B kịp thời bằng công nghệ Realtime PCR với độ chính xác cao.
Liên hệ Phacolab đăng ký xét nghiệm để bảo vệ lá gan khỏe mạnh!
